مجرای گوش روغنی مومی به نام سرومن (cerumen) تولید می کند که بیشتر با نام موم گوش شناخته می شود. این موم از گوش در برابر گرد و غبار، ذرات خارجی و میکروارگانیسم ها محافظت می کند. همچنین از پوست کانال گوش در برابر تحریکات ناشی از آب محافظت می کند. در شرایط عادی، موم اضافی از کانال خارج می شود. وقتی غدد شما بیش از حد لازم جرم گوش ترشح کنند، ممکن است سخت شود و گوش را مسدود کند. وقتی گوش های خود را تمیز می کنید، ممکن است موم را عمیقا فشار دهید و باعث انسداد گوش خود شوید. تجمع موم دلیل اصلی کاهش شنوایی موقتی است. هنگام تلاش برای درمان تجمع موم گوش در خانه باید بسیار احتیاط باشید و در صورت ادامه مشکل، به پزشک مراجعه کنید. درمان به طور کلی سریع و بدون درد است و می توان شنوایی را به طور کامل بازیابی کرد.

دلایل تجمع موم گوش

برخی از افراد مستعد تولید بیش از حد جرم گوش هستند. موم اضافی به طور خودکار منجر به انسداد نمی شود. استفاده از گوش پاک کن یا سایر اشیاء در مجرای گوش شما نیز می تواند موم را به عمق بیشتری فشار دهد و انسداد ایجاد کند. اگر مرتباً از هدفون استفاده می کنید، احتمال ایجاد موم نیز وجود دارد. آنها می توانند به طور ناخواسته از خروج موم گوش از مجاری گوش جلوگیری کرده و باعث انسداد شوند.

چه افرادی در معرض ابتلا به جرم گوش هستند؟

برخی افراد با شرایط زیر بیشتر از سایرین دچار مشکل جرم گوش می شوند؛ بنابراین، باید بیشتر به جمع آوری جرم گوش خود اهمیت بدهند تا دچار ابتلا به جرم گوش نشوند.

۱) افراد مبتلا به لوپوس یا سندرم شوگرن

۲) افرادی که مجاری گوش بسیار مویی دارند.

۳) افرادی که بیماری پوستی خاصی، مانند اگزما دارند.

۴) افراد مبتلا به عفونت های مکرر گوش که سابقه عفونت دارند.

۵) افرادی که مجاری گوش آنها باریک است یا کامل تشکیل نشده است.

۶) افرادی که دارای استئوماتا یا رشد استخوانی خوش خیم هستند که در قسمت خارجی کانال گوش قرار دارد.

۷) افراد سالمند، زیرا موم گوش با افزایش سن خشک و سخت می شود که خطر ابتلا به آن را افزایش می دهد.

۸) افرادی که مشکل یادگیری دارند اغلب با مشکلات جرم گوش روبرو هستند اما دلیل این امر مشخص نیست.

علائم و نشانه های تجمع موم گوش

شکل ظاهری موم گوش از زرد روشن تا قهوه ای تیره متفاوت است. رنگهای تیره لزوماً نشان دهنده انسداد نیستند. علائم تجمع موم گوش شامل موارد زیر است:

۱) کاهش شنوایی ناگهانی یا جزئی، که معمولاً موقتی است

۲) وزوز گوش، که صدای زنگ یا وزوز گوش است

۳) احساس پر بودن گوش

۴) گوش درد

تجمع جرم گوش باعث ایجاد عفونت می شود. در صورت مشاهده علائم عفونت، مانند موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید.

۱) احساس درد شدید در گوش

۲) درد در گوش که فروکش نمی کند

۳) تب

۴) سرفه

۵) کاهش شنوایی مداوم

۶) بویی از گوش شما می آید

۷) سرگیجه

لازم به ذکر است که کاهش شنوایی، سرگیجه و گوش درد دلایل زیادی نیز دارد. در صورت مکرر بودن هر یک از این علائم به پزشک مراجعه کنید. ارزیابی پزشکی کامل می تواند به شما کمک کند تا تعیین کنید آیا این مشکل به دلیل بیش از حد جرم گوش یا یک مسئله جدی دیگر است.

جرم گوش در کودکان

کودکان مانند بزرگسالان به طور طبیعی جرم گوش تولید می کنند. اگرچه ممکن است برداشتن موم وسوسه انگیز باشد ، اما انجام این کار می تواند به گوش کودک آسیب برساند. اگر مشکوک هستید که فرزند شما جرم گوش یا انسداد دارد، بهتر است به متخصص اطفال مراجعه کنید. همچنین ممکن است پزشک کودک شما در معاینات منظم گوش متوجه موم اضافی شود و در صورت لزوم آن را خارج کند. همچنین، اگر متوجه شدید فرزندتان انگشت یا سایر اشیا را از در گوش خود فرو میکند، از پزشک وی بخواهید تا گوش های او را از نظر تجمع موم بررسی کند.

جرم گوش در بزرگسالان مسن تر

جرم گوش در بزرگسالان مسن نیز می تواند مشکل ساز باشد. در حقیقت، بیشتر موارد کاهش شنوایی در بزرگسالان مسن به دلیل تجمع موم گوش ایجاد می شود. این باعث می شود صداها خفه به نظر برسند.

چگونه از شر جرم گوش خلاص شویم

هرگز نباید خودتان سعی کنید موم گوش را جمع کنید. این می تواند آسیب بزرگی به گوش شما وارد کند و منجر به عفونت یا کاهش شنوایی شود.

نرم کننده موم گوش

برای نرم کردن موم گوش، می توانید قطره های بدون نسخه ساخته شده مخصوص این منظور را خریداری کرد.

۱) روغن معدنی

۲) آب اکسیژنه

۳) گلیسرین

۴) carbamide peroxide

شست و شوی گوش

روش دیگر برای از بین بردن تجمع موم گوش، شست شوی گوش است. در صورت آسیب دیدگی گوش یا انجام عمل پزشکی روی گوش ، هرگز سعی در آبیاری گوش خود نکنید. شست و شوی گوش می تواند باعث کاهش شنوایی یا عفونت شود.

برای آبیاری مناسب گوش خود، دستورالعمل های ارائه شده یا این مراحل را دنبال کنید:

۱) بایستید یا سر خود را بالا گرفته و بنشینید.

۲) با یک سرنگ، یک جریان آب با دمای بدن به گوش خود بفرستید. آبی که خیلی سرد یا خیلی گرم باشد می تواند باعث سرگیجه شود.

۳) با کج کردن سر اجازه دهید آب تخلیه شود.

شاید لازم باشد این کار را چندین بار انجام دهید. اگر غالباً با تجمع موم سر و کار دارید، آبیاری معمول گوش ممکن است از بروز این بیماری جلوگیری کند.

از پزشک خود کمک بگیرید

اکثر افراد برای برداشتن موم گوش به کمک پزشکی مکرر نیاز ندارند. در حقیقت، محققان می گویند که تمیزکاری سالیانه یک بار در سال با پزشک معمولاً برای جلوگیری از انسداد کافی است.

برای از بین بردن تجمع موم، پزشک ممکن است از موارد زیر استفاده کند:

۱) شست و شو

۲) مکش

۳) curette (که ابزاری است کوچک و فلزی)

۴) اگر تجمع جرم گوش یک مشکل مکرر است، ممکن است پزشک توصیه کند از داروی حذف موم مانند کاربامید پراکسید استفاده کنید.

دستورالعمل های پزشک خود را برای مراقبت های بعدی با دقت دنبال کنید. اکثر افراد پس از برداشتن جرم گوش مشکل آن ها رفع می شود و شنوایی غالباً بلافاصله به حالت طبیعی برمی گردد با این حال، برخی از افراد مستعد تولید موم زیاد هستند و دوباره با این مشکل روبرو می شوند.

شیوه زندگی و درمان های خانگی

اگر لاله گوش شما سوراخی در آن ایجاد نشده باشد، این اقدامات خود مراقبتی ممکن است به شما کمک کند تا موم گوش اضافی را که مسدود کننده مجرای گوش شما است، از بین ببرید:

۱) موم را نرم کنید. با استفاده از قطره چکان چند قطره روغن کودک، روغن معدنی، گلیسیرین یا پراکسید هیدروژن در مجرای گوش خود بمالید.

۲) از آب گرم استفاده کنید. بعد از یکی دو روز، وقتی موم نرم شد، از یک سرنگ لاستیکی استفاده کنید تا آب گرم را به آرامی در مجرای گوش خود بچرخانید. سر خود را کج کرده و گوش خارجی خود را به سمت بالا و عقب بکشید تا مجاری گوش شما صاف شود. پس از اتمام شست و شو، سر خود را به پهلو قرار دهید تا آب آن تخلیه شود.

۳) جوش شیرین: با استفاده از جوش شیرین می توانید موم گوش را در خانه از بین ببرید.۲/۱ قاشق چای خوری جوش شیرین را در ۲ اونس آب گرم حل کنید. اگر بطری قطره چکان دارید، محلول را درون آن بریزید. سر خود را به پهلو خم کرده و به آرامی ۵ تا ۱۰ قطره از محلول را درون گوش خود بچرخانید، هر بار یک قطره. این کار را یک بار در روز انجام دهید تا جرم گوش پاک شود. این کار را بیش از دو هفته انجام ندهید.

۴) آب اکسیژنه: با استفاده از پراکسید هیدروژن ۳ درصد می توانید گوش خود را در خانه پاک کنید. سر خود را به پهلو خم کرده و ۵ تا ۱۰ قطره پراکسید هیدروژن درون گوش خود بچکانید. سر خود را به مدت پنج دقیقه به سمت کنار متمایل نگه دارید تا پروکسید به موم نفوذ کند. این کار را یک بار در روز به مدت ۳ تا ۱۴ روز انجام دهید.

هشدار در مورد شمع گوش

شمع های گوش به عنوان درمانی برای تجمع موم گوش و سایر شرایط به بازار عرضه شده اند. با این حال، منبع معتمد سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) به مصرف کنندگان هشدار می دهد که ممکن است این محصولات بی خطر نباشند. در این روش یک لوله روشن پارچه ای است که با موم یا پارافین پوشانده شده است در گوش قرار می گیرد. تئوری این است که مکش تولید شده موم را از مجرای گوش بیرون می کشد. طبق FDA، استفاده از این شمع ها می تواند منجر به موارد زیر شود:

۱) سوختگی در گوش و صورت

۲) خون ریزی

۳) لاله گوش سوراخ شده

۴) صدمات ناشی از قطره موم

۵) خطرات آتش سوزی

این امر به ویژه برای کودکان خردسال می تواند خطر آفرین باشد.

باید توجه نمود که جرم گوش اگرچه گاهی آزار دهنده است اما بخشی طبیعی از سلامت گوش شماست. شما باید از برداشتن جرم گوش با اشیا خودداری کنید زیرا این امر می تواند مشکل را بدتر کند. در موارد شدید، گوش پاک کن حتی می تواند به لاله گوش یا مجرای گوش آسیب برساند.

موم گوش ماده‌ای زرد رنگ و چسبنده است که برای نرم نگهداشتن و حفظ سلامت مجرای گوش خارجی ضروری می‌باشد.معمولا موم گوش خشک می‌شود و با گرد و غبار و چیزهایی که در خود به دام انداخته است، ‌به صورت جرم از گوش بیرون می‌آید.در برخی موارد، ترشح بیش از حد موم (به‌خصوص در افراد مستعد) و عدم امکان خروج آن،  موجب انسداد گوش و کاهش شنوایی می‌شود؛ در این صورت بایستی شخص جهت شستشوی گوش و اقدام‌های لازم به پزشک مراجعه کند.

در این مواقع، چند روز مقداری مایع حل‌کننده موم به صورت قطره در کانال گوش ریخته می شود. این قطره ممکن است حاوی روغن معدنی، گلیسرین، آب‌اکسیژنه، محلول نمکی یا روغن های گیاهی باشد. در صورت عدم خروج طبیعی جرم گوش با این مایعات، باید با استفاده از یک سرنگ گوش را با آب یا با سرم نمکی شستشو داد.

? روغن بادام، روغن بادام زمینی و همینطور کافور، تاثیر بسیار خوبی برای نرم کردن موم گوش دارند.

امروزه این گیاهان دارویی با روش های علمی شناسایی، جمع آوری و عصاره گیری شده و به منظور سهولت مصرف ما، توسط شرکت های داروسازی به شکل های دارویی رایج ساخته شده اند.

☘️ امروزه قطره گوشی گیاهی حاوی روغن این سه گیاه با نام EAR-GOL در دسترس قرار دارد.

 

منابع:

https://www.healthline.com/health/earwax-buildup#outlook

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/earwax-blockage/diagnosis-treatment/drc-20353007

https://www.medicalnewstoday.com/articles/248934#causes