مکمل های غذایی / تنظیم وزن / کاهش وزن

آیا مصرف مکمل های کاهش وزن، می تواند نتیجه بخش باشد؟

یکی از مهم ترین چالش های امروز برای بشر چاقی است. چاقی و اضافه وزن افراد را در مقاطع و سنین مختلف زندگی مانند کودکی، نوجوانی، بزرگسالی و حتی پیری درگیر کرده است. اضافه وزن و چاقی نه تنها استایل و اندام فرد را تحت تاثیر قرار می دهد، بلکه رابطه ی مستقیمی با بسیاری از بیماری ها دارد. عوارض چاقی می تواند شامل بیماری های متابولیک هم چون دیابت، مقاومت به انسولین، اختلالات فاکتور های لیپیدی و … باشد. علاوه بر این می تواند با تغییر توزیع چربی در بدن سبب کبد چرب، گرفتگی عروق قلبی و مغزی و در نتیجه افزایش ریسک سکته ی قلبی و مغزی شود. به طور کلی چاقی و اضافه وزن در همه ی سنین می تواند ریسک تمامی بیماری های قلبی، کبدی، کلیوی، گوارشی و حتی ناباروری را در مردان و زنان افزایش دهد.

چاقی و اضافه وزن چگونه تعریف می شود؟

معیار صحیح و اصلی برای بررسی چاقی و اضافه وزن شاخص توده ی بدنی یا BMI است، که درواقع به صورت مجذور قد به وزن تعریف می شود (M² /Kg).

بر این اساس شرایط بدنی افراد به صورت زیر تعریف می شود:

• BMI کمتر از۲۵ نرمال
• BMI بین ۲۶ تا ۳۰ اضافه وزن
• BMI بین ۳۰ تا ۳۵  چاقی کلاس ۱
• BMI بین ۳۵ تا ۴۰  چاقی کلاس ۲
• BMI بالا تر از ۴۰  چاقی کلاس ۳ یا چاقی بیمارگونه

برای کاهش وزن چه راه هایی وجود دارد؟

به علت شیوع بالای اضافه وزن و چاقی، راهکار های فراوانی در دنیای امروز برای کنترل این وضعیت به کار گرفته می شود. نکته حائز اهمیت این است که برای کاهش وزن به هیچ وجه از روش های غیر اصولی استفاده نکنید. این روش ها در بسیاری از موارد منجر به کاهش وزن کاذب می شوند، به گونه ای که پس از مدت کوتاهی فرد به حال اولیه باز می گردد و مجددا چاق می شود. بسیاری از این روش ها پایه و اساس علمی ندارند و می توانند شما را دچار عوارض جبران ناپذیری مانند بیماری های کبدی، گوارشی، و حتی سرطان کنند.

بهترین و اصولی ترین روش کاهش وزن دنبال کردن رژیم های غذایی لاغری صحیح و متناسب شرایط بدنی فرد است. در این رژیم ها، به علت توزیع مناسب کالری در روز، هم احساس گرسنگی کاهش پیدا می کند و هم کاهش وزن در کنار تامین نیاز های ضروری بدن اتفاق می افتد.

از دیگر روش های کاهش وزن می توان به مصرف دارو های لاغری که امروزه طرفداران زیادی دارد اشاره کرد. کاهش وزن با مصرف دارو یا مکمل اصول و شرایط خاصی دارد که در ادامه به آن پرداخته خواهد شد؛ اما مهم ترین اصل مصرف دارو ها و مکمل های معتبر است. از این طریق می توان عوارض را به حداقل رساند.

روش دیگر انجام عمل جراحی است. این روش فقط در افراد با BMI بالای ۴۰ و کسانی که دارای اضافه وزن مقاوم به درمان هستند توصیه می شود.

موارد استفاده از مکمل های کاهش وزن

همان طور که ذکر شد اولین خط درمانی برای چاقی ارائه رژیم های لاغری است. در افرادی که دارای BMI بالای ۳۰ هستند یا BMI بالای ۲۵ و یک فاکتور خطر مانند بیماری های قلبی، دیابت یا چربی خون دارند، لازم است روند کاهش وزن با سرعت بیشتری صورت بگیرد. در این افراد هر چقدر کاهش وزن سریع تر و بیشتر باشد ریسک پیشرفت بیماری به سمت سکته ی قلبی و … کاهش می یابد. برای تسریع کاهش وزن در این افراد می توان در کنار رژیم غذایی صحیح از مکمل های کاهش وزن استفاده کرد.

دسته ی دیگر مصرف کننده ی مکمل های کاهش وزن، افراد چاق مقاوم به درمان هستند. این افراد با وجود رعایت رژیم غذایی کم کالری، لاغر نمی شوند و به اطلاح به نقطه ثبات وزن رسیده اند. دلیل این امر می تواند موارد مختلفی مانند کاهش سوخت و ساز بدن به دلیل بی تحرکی مفرط، مصرف داروهای نا مناسب برای لاغری و یا ورود و خروج مکرر به رژیم های لاغری غیر اصولی باشد. در این افراد می توان برای افزایش سوخت و ساز یا خارج کردن فرد از ثبات وزن از مکمل های کاهش وزن مناسب استفاده کرد.

افرادی که با وجود اضافه وزن توانایی مهار و کنترل اشتهای خود را ندارند نیز می توانند از این مکمل ها استفاده کنند. این افراد پس از طی کردن دوره ی مصرف مکمل های کاهش وزن و کنترل نسبی اشتها باید وارد فاز رژیم غذایی شوند.

انواع مکمل های کاهش وزن

دارو ها و مکمل های کاهش وزن به طور کلی در دوسته تقسیم بندی می شوند:

• مکمل های موثر بر سیستم مغز و اعصاب
• مکمل های غیر موثر بر سیستم مغزی و عصبی

مکمل های موثر بر سیستم عصبی با تاثیر بر فعال یا مهار شدن میانجی های عصبی که تنظیم کننده ی فرآیند اشتها هستند عمل می کنند. درواقع مکمل های کاهش وزن مراکز سیری را تحریک و مراکز گرسنگی موجود در هیپوتالاموس مغر را بلاک می کنند. در نتیجه تمایل فرد به غذا خوردن کم می شود. از سوی دیگر برخی از این مکمل های فرآیند های مرتبط با سوخت چربی ها و یا سایر منابع انرژی را تحریک می کنند. مصرف ای مکمل ها علاوه بر کاهش دریافت غذا و کاهش وزن، انرژی مور نیاز فرد را تامین می کنند و از ایجاد احساس ضعف جلوگیری می کنند.

مکمل های غیر موثر بر سیستم عصبی بیشترین اثر خود را در فرایند گوارش به جا می گذارند. درواقع مهم ترین ترکیب این دسته فیبر است که دارای اثرات زیر است:

• کاهش جذب کربوهیدرات ها از طریق روده
• کاهش کلسترول و چربی خون
• افزایش دفع مدفوع
• ایجاد احساس پری معده و کاهش میل به غذا

مصرف این مکمل ها نسبت به مکمل های موثر بر سیستم عصبی اثرات خفیف تر و کمتری بر جا می گذارد. علاوه بر این عوارض ناشی از مصرف مکمل های غیر موثر بر سیستم عصبی نیز کم تر از دسته ی دیگر است.

عوارض ناشی از مصرف مکمل های کاهش وزن

به طور کلی عوارض ناشی از مصرف این مکمل ها به دوز مصرفی و مدت زمان مصرف مکمل بستگی دارد. از عوارض شایع مکمل های کاهش وزن موثر بر سیستم عصبی می توان به خشکی دهان، سردرد، اختلالات خواب، و در برخی موارد یبوست اشاره کرد. مصرف این دسته از مکمل های کاهش وزن درصورتی که در حد اعتدال باشد معمولا اثر چندانی بر خلق و خو و شرایط عصبی ندارد. عوارض ناشی از مصرف مکمل های کاهش وزن غیر موثر بر سیستم عصبی نادر است. با این حال برخی از این عوارض شامل اسهال، خواب آلودگی، افت قند خون و … است.

توجه کنید!

مصرف مکمل های کاهنده وزن به تنهایی نمی تواند چندان موثر باشد. علاوه بر این برای پایدار کردن اثرات این مکمل ها لازم است از یک رژیم غذایی صحیح و متناسب با شرایط بدنی خود پیروی کنید.