داروها / داروهای موثر بر غدد درون ریز / داروشناسی هورمون های هیپوفیز / پرولاکتین /آگونیست های رسپتور دوپامین
پرولاکتین /آگونیست های رسپتور دوپامین ?
? هورمون پرولاکتین نیز مانند هورمون رشد، از هورمون های بخش پیشین غده هیپوفیز محسوب می شود که شباهت ساختاری زیادی به هم دارند.
پرولاکتین هورمون اصلی تحریک پستان ها برای تولید شیر است که ترشح آن تحت کنترل مهاری هورمون دوپامین قرار دارد که از هیپوتالاموس ترشح می شود.
نقص ترشح هورمون پرولاکتین به ندرت مشاهده می شود و در حال حاضر هیچ فرآورده دارویی برای کسانی که به کمبود این هورمون مبتلا باشند وجود ندارد؛ بلکه هدف اصلی اغلب جلوگیری از ترشح این هورمون است.
? ترشح بیش از حد پرولاکتین می تواند عوارض زیر را در بدن ایجاد نماید:
کوچک شدن غدد جنسی، نازایی، قطع یا قاعدگی نامنظم، ترشح شیر، کاهش میل و توانایی جنسی.
? نکته ای که در رابطه با ترشح پرولاکتین اهمیت دارد، نقش دوپامین و آگونیست های آن به عنوان یک عامل مهار کننده این هورمون و همینطور نقش داروهایی مانند: آنتاگونیست های رسپتور دوپامین (داروهای آنتی سایکوتیک و داروهای محرک دستگاه گوارش)، استروژن ها و داروهای اپیوئیدی، در افزایش ترشح پرولاکتین است.
? در فهرست دارویی رسمی کشورمان، دو داروی آگونیست رسپتورهای دوپامینی وجود دارد:
? آگونیست های رسپتور دوپامین به نحو بسیار موثری جلوی ترشح پرولاکتین را می گیرند. این داروها تا حدودی مهار کننده ترشح هورمون رشد در بیماران مبتلا به آکرومگالی نیز می باشند.
بروموکریپتین به منظور بهبود عملکرد حرکتی در بیماران مبتلا به پارکینسون نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
? داروهای آگونیست رسپتورهای دوپامینی، موجب کوچک شدن تومورهای ترشح کننده پرولاکتین در هیپوفیز، کاهش پرولاکتین خون و برقراری تخمک گذاری در بیماران مبتلا به میکروادنوم و ماکروادنوم می شوند.
⭐️ یکی از مزایای مهم این داروها این است که مصرف آنها در دوران بارداری مجاز است.
⭐️ نیمه عمر کابرگولین حدود ۳ برابر بروموکریپتین است؛ اثربخشی بهتری دارد و ضمنا این دارو کمتر از بروموکریپتین باعث بروز حالت تهوع در بیماران می شود.
⚠️ تهوع، سردرد و خستگی از عوارض جانبی شایع داروهای آگونیست رسپتورهای دوپامینی محسوب می شود؛ ضمنا این داروها گاهی می توانند باعث بروز گیجی، یبوست و افت فشار خون وضعیتی در بیماران نیز شوند.
این داروها در مواقع نادری می توانند باعث بروز روان پریشی، توهم، کابوس شبانه و بی خوابی در بیماران شوند.
مقادیر بالای این داروها می تواند در اندام های محیطی مانند انگشتان، وازواسپاسم ایجاد نماید.
⚠️ مقادر بالای کابرگولین ممکن است منجر به بیماری های دریچه ای قلب شود.
