مکمل های غذایی / ورزشکاران / پروتئینی و آمینو اسیدی / بتاآلانین

بتاآلانین چیست؟

بتاآلانین یکی از آمینواسید های غیرضروری است که برخلاف سایر آمینواسید ها وارد مسیر سنتز پروتئین ها نمی شود بلکه بدن از آن برای ساخت بافری تحت عنوان کارنوزین بهره می برد. کارنوزین از ترکیب اسیدآمینه ی هیستیدین و بتاآلانین ساخته می شود سپس این ماده در عضلات ذخیره می گردد تا در مواقع لزوم نقش خود را به عنوان بافر عضلانی ایفا کند. به طور کلی مقدار آمینواسید هیستیدین در عضلات بالاست اما بتاآلانین در مقادیر کمی وجود دارد بنابراین برای تولید کارنوزین در مقادیر بالا باید بتاآلانین از منابع دیگری هم چون مکمل های آن تامین شود.

کاربردهای مکمل بتاآلانین

برای بررسی اعمال مکمل بتاآلانین در بدن ابتدا لازم است فرآیند گلیکولیز را بشناسید. سلول های عضلانی برای تامین سوخت خود به گلوکز وابسته اند و این گلوکز را می توانند در دو مسیر هوازی و بی هوازی جهت تولید انرژی بسوزانند. سوختن گلوکز در مسیر بی هوازی گلیکولیز نام دارد که طی ۳ مرحله انجام می شود:

• سوختن گلوکز در ابتدای مسیر
• تولید لاکتات و یون هیدروژن ناشی از سوخت گلوکز در انتهای مسیر
• تجمع یون هیدروژن در عضلات و اسیدی شدن عضلات

اسیدی شدن عضلات که ناشی از تجمع یون هیدروژن است منجر به توقف مسیر گلیکولیز می شود بنابراین دیگر انرژی برای عضلات تامین نمی شود و قادر به انقباض نیستند. با ادامه ی این روند ورزشکار احساس خستگس شدید می کند و از ادامه ی تمرین باز می ماند. بنابراین وجود ماده ای که به عنوان بافر عمل کند و این اسید را خنثی کند تا عضلات بتوانند عملکرد طبیعی خود را انجام دهند امری ضروری است. این بافر کارنوزین است که با یون های هیدروژن موجود در عضلات ترکیب شده و آن را خنثی می کند.

فواید مکمل بتاآلانین در بدن

بتاآلانین با تبدیل شدن به کارنوزین و از بین بردن اسیدیته عضلات؛

• خستگی را به تاخیر می اندازد
• قدرت انقباض عضلات را افزایش می دهد بنابراین ورزشکار را در حرکات سریع و شدید ورزشی یاری می کند
• به دلیل نقش آنتی اکسیدانی در ورزشکاران مسن تر تخریب توده ی عضلانی را به طور چشمگیری به تاخیر می اندازد
• از کرامپ و گرفتگی های عضلانی پس از ورزش جلوگیری می کند
• ریکاوری پس از تمرین های ورزشی را بهبود می بخشد

به طور کلی؛ بتاآلانین و کارنوزین حاصل از آن در ورزش های قدرتی و شدید که در بازه ی زمانی کوتاه انجام می شوند تاثیرات بیشتری دارند. درواقع بتاآلانین گزینه ای مناسب برای تمرینات سنگین و سریع است.

میزان مصرف مکمل بتاآلانین

میزان مجاز مصرف این مکمل روزانه ۲-۵ گرم است. زمان طلایی برای مصرف این مکمل همراه با وعده غذایی قبل از تمرین است چراکه در این صورت ساخت بافر کارنوزین در بدن به حداکثر می رسد. در ورزشکاران حرفه ای می توان توصیه کرد علاوه بر زمان گفته شده ۱ گرم از این مکمل بعد از تمرین نیز مورد مصرف قرار گیرد تا از درد ها و گرفتگی های احتمالی جلوگیری کند.

عوارض مصرف مکمل بتاآلانین

مصرف این مکمل در افرادی که سابقه مصرف ندارند می تواند ایجاد سوزش در کف پا و دست شود. در حالت طبیعی این سوزش آسیبی برای بدن به دنبال ندارد و به صورت خود به خود از بین می رود اما درصورت تشدید سوزش توصیه می شود مدتی مصرف مکمل قطع شود تا این شرایط بهبود یابد از دیگر عوارض مکمل بتاآلانین که ناشی از مصرف بیش از دوز مجاز است کاهش میزان تائورین عضلات است. تائورین (۲-آمینواتان سولفونیک اسید) یکی از مشتقات اسیدآمینه گوگرددار سیستئین است که در انقباض عضلات نقش دارد و کمبود آن می تواند روند انقباض را دچار اختلال کند بنابراین به میزان مجاز مصرف مکمل بتاآلانین دقت کنید.