داروها / داروهای بیماریهای گوارشی / داروهای ضد التهابی روده / تعدیل کنندهای ایمنی
تعدیل کننده های ایمنی ?
۳️⃣ تعدیل کننده های ایمنی
?علاوه بر داروهای هم خانواده مزالازین و کورتون ها، سومین گروه از داروهایی که به منظور درمان موارد شدید IBD مورد استفاده قرار می گیرند، داروهایی هستند که برای شیمی درمانی سرطان کاربرد دارند یا اینکه برای سرکوب سیستم ایمنی در بیماری های خود ایمن به کار می روند.
? آنالوگ های پورین (مرکاپتوپورین و آزاتیوپرین) داروهای سیتوتوکسیکی هستند که برای درمان مواردی از IBD که به استروئیدها مقام یا به آن وابسته هستند به کار می روند.
این داروها هم برای درمان کولیت زخمی و هم بیماری کرون، به همراه گلوکوکورتیکوئیدها و داروهای بیولوژیک (مانند: آدالیموماب) به کار می روند.
? آزاتیوپرین فراهمی زیستی بهتری نسبت به مرکاپتوپورین دارد و بعد از جذب، بلافاصله تبدیل به مرکاپتوپورین می شود.
? پاسخ به داروهای خانواده پورین ممکن است هفته ها تا ماه ها طول بکشد، لذا برای درمان موارد حاد IBD، سایر داروها ارجحیت دارند.
? این داروها برای درمان طولانی مدت IBD، به ویژه انواع راجعه این بیماری، نسبت به گلوکوکورتیکوئیدها مناسب ترند.
⚠️ تهوع، استفراغ، تب، جوش پوست و درد مفاصل از عوارض جانبی داروهای خانواده پورین محسوب می شود.
از عوارض جانبی نادر اما با اهمیت این داروها، پانکراتیت و هپاتیت کلستاتیک است.
مصرف طولانی مدت این داروها، احتمال ابتلا به لنفوما و انواعی از سرطان پوست را افزایش می دهد.
⚠️ با توجه به احتمال بروز عارضه خطرناک دپرسیون مغز استخوان، شمارش سلول های خونی و همچنین پایش عملکرد کبدی در طول درمان با این داروها ضرورت دارد.
⚠️? مصرف همزمان پورین ها با آلوپورینول می تواند غلظت این داروها را افزایش و باعث بروز لوکوپنی شدید (کاهش گلبول های سفید) و عفونت های متعاقب آن شود.
————————
?متوترکسات علاوه بر کاربرد به عنوان یک داروی آنتی متابولیت (کشنده سلول) برای درمان سرطان، با اثر ضد التهابی برای بیماری های مزمن نظیر آرتریت روماتوئید، پسوریازیس و بیماری کرون نیز مورد استفاده قرار می گیرد (تاثیر این دارو روی کولیت زخمی نامشخص است).
? کاربرد متوترکسات برای درمان بیماری کرون مربوط به بیمارانی است که به استروئیدها مقام یا به آن وابسته هستند.
این دارو به صورت زیر پوستی یا عضلانی، هفتگی مورد استفاده قرار می گیرد.
⚠️ متوترکسات در دوزهایی که برای درمان بیماری کرون مورد استفاده قرار می گیرد، معمولا عوارض جانبی زیادی ایجاد نمی کند.
تهوع، اسهال، التهاب زبان و دهان، سردرد، خستگی، عدم توانایی تمرکز، ریزش موی سر، تب، آنمی و التهاب غشاء مخاطی از عوارض مصرف مقادیر بالای این دارو محسوب می شود.
مصرف مکمل های حاوی فولات این عوارض را کاهش می دهد، بدون اینکه روی اثر ضد التهابی این دارو تاثیری داشته باشد.
⚠️? مصرف همزمان متوترکسات با داروهای NSAID (مانند: دیکلوفناک)، مهارکننده های پمپ پروتون (مانند: امپرازول)، پنی سیلین ها، فنی توئین، سیپروفلوکساسین و آمیودارون، احتمال مسمومیت با این دارو را افزایش می دهد.
————————
?Ciclosporin
?سیکلوسپورین یک داروی تعدیل کننده ایمنی قوی محسوب می شود که معمولا بعد از عمل پیوند اعضا مورد تجویز قرار می گیرد.
این دارو در مواقعی برای درمان موارد شدید IBD نیز کاربرد دارد اما با توجه به عوارض جانبی آن، به عنوان داروی خط اول در نظر گرفته نمی شود و دوره درمان با آن کوتاه است.
? سیکلوسپورین آنزیم کلسی نورین (فعال کننده سیستم ایمنی) را غیرفعال می کند.
? معمولا بیماران در هفته اول پس از تزریق وریدی سیکلوسپورین بهبودی حاصل می کنند که این در مواقعی می تواند جلوی جراحی اورژانسی برداشتن کلون را بگیرد. در این شرایط باید غلظت دارو در خون به دقت کنترل شود.
⚠️ پرفشاری خون، نارسائی کلیوی، افزایش احتمال ابتلا به عفونت، نوروپاتی محیطی و تشنج از عوارض جانبی داروی سیکلوسپورین محسوب می شود.
