داروها / داروهای مغز و اعصاب / داروشناسی درمان افسردگی / داروهای مهار کننده تجزيه آمين های مغزی یا MAOI
داروهای مهار کننده تجزيه آمين های مغزی یا MAOI ?
? یکی از دلایل اصلی بروز افسردگی، کمبود سه آمين مغزی: سروتونین، نوراپی نفرین و دوپامین در بخش لیمبیک مغز است.
به همین دلیل داروهایی که روی افسردگی مؤثر هستند، با مكانيسم های اصلی زیر باعثِ افزایش این آمين ها می شوند:
۱⃣ تولید آمين ها را افزايش می دهند.
مانند: تأثير بوپروپیون در افزايش نوراپی نفرین و دوپامین.
۲⃣ تعدیل کننده گيرنده آمين های مغزی هستند.
مانند: اثر آنتاگونیستی داروی ترازودون روی بعضی از رسپتورهای سروتونین.
۳⃣ جلوی بازجذب (حذف) آمين های مغزی را می گیرند.
مانند: تأثير داروهای SSRI در جلوگیری از بازجذب سروتونین، تأثير داروهای TCA در جلوگیری از بازجذب نوراپی نفرین و اثر داروهای SNRI در جلوگیری از بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین.
۴⃣ جلوی تجزیه آمين های مغزی را می گیرند.
مانند: تأثير داروهای MAOI در ممانعت از تجزیه سروتونین، نوراپی نفرین و دوپامین.
_________________________
? Tranylcypromine
? isocarboxazid
? Moclobemide
? داروهای مهار کننده آنزيم منوآمینواکسیداز یا MAOI، با وجود اینکه از قدیمی ترین داروهای شيميايى ضد افسردگی به حساب می آیند؛ اما به دلیل مرگ بار بودن مصرف مقادیر زیاد، عوارض جانبى متعدد و همينطور تداخل غذا-داروی خطرناك، امروزه کمتر مورد استفاده قرار می گیرند.
? کاربرد بالینی اصلی این داروها برای درمان افسردگی، در مواقعی است که بيمار به سایر داروهای ضد افسردگی پاسخ مناسب نمی دهد.
البته این داروها برای درمان انواعی از اضطراب هم مناسب می باشند.
? داروهای ترانیل سیپرومین و ایزوکربوکسازید، هم نوع A و هم B آنزيم MAO را به صورت برگشت ناپذیر مهار می کنند.
داروی موکلوبماید فقط نوع A آنزيم MAO را به صورت برگشت پذیر مهار می کند.
? داروی سلژیلین که به این خانواده تعلق دارد، نوع B آنزيم MAO را به شکل برگشت ناپذير مهار می کند و جزء داروهای ضد پارکینسون طبقه بندى می شود.
? گاهی اوقات نیاز است تا برای رسيدن به غلظت درمانى مناسب، تیتراسیون این داروها در خون انجام شود.
⭐️ با توجه به برگشت پذیر بودن اثر ضد آنزيمی داروی موکلوبماید، تداخل دارو-غذای موکلوبماید، کمتر از داروهای مشابه است.
⚠️ دو عارضهٔ جانبی مهم داروهای MAOI که ممکن است منجر به قطع مصرف این داروها شود عبارت است از: کاهش فشارخون خون وضعيتی و افزايش وزن.
⚠️ عارضهٔ جانبی ناتوانی جنسی ناشی از مصرف داروهای MAOI، از همهٔ داروهای ضد افسردگی دیگر بيشتر است.
⚠️ ترانیل سیپرومین و متابولیت بسیاری از داروهای MAOI، ساختمانى شبیه به آمفی تامین دارند؛ به همين دلیل محرک مغز محسوب می شوند و عوارضی چون: بی خوابی و بی قراری را ايجاد می کنند.
مصرف مقادیر زیاد این داروها، باعثِ بروز عارضهٔ گیجی می شود.
?⛔️ مصرف همزمان داروهای MAOI با داروهای سروتونرژیک مانند: داروهای SNRI ، SSRI و بعضی از داروهای TCA، می تواند سندرم سروتونین ایجاد کند.
علائم این سندرم عبارت است از: افزايش ضربان قلب، افزايش فشار خون، افزايش تعریق و تشنج؛ لذا مصرف این داروها باید حداقل دو هفته قبل از آغاز درمان با MAOI ها متوقف شود (این زمان برای فلوکستین که یک داروی طولانى اثر است، حداقل ۴ هفته می باشد).
?⛔️ مصرف داروهای ضد سرماخوردگی حاوی پسودوافدرین به همراه داروهای MAOI نیز ممکن است منجر به افزایش شدید فشار خون شود.
?⛔️ داروهای MAOI جلوی تجزیه تیرامین در روده را می گیرند؛ لذا مصرف غذاهای تیرامین دار (مانند: پنیر، فرآورده های سویا و …) به همره این داروها، افزايش تیرامین بدن با عوارضی چون افزایش شدید فشار خون و سکته قلبی را به دنبال دارد.
⛔️ علائم مسموميت با داروهای MAOI، عبارت است از: تب، گیجی، هذیان گویی، جنون و تشنج.
در مجموع خطر مسموميت با داروهای MAOI و TCA از بقیهٔ داروهای ضد افسردگی بیشتر است.
⛔️ قطع مصرف ناگهانى داروهای MAOI می تواند با عوارضی چون: تحریک پذیری، جنون و گیجی همراه باشد.
