داروشناسی هورمون های غده آدرنال

داروها / داروهای موثر بر غدد درون ریز / داروشناسی هورمون های غده آدرنال

مقدمه ?

?غده آدرنال یا فوق کلیه، از دو بخش قشری و مرکزی تشکیل شده است.

◼️ بخش مرکزی این غده عمدتا هورمون اپی نفرین یا آدرنالین را ترشح می کند و عملا بخشی از سیستم سمپاتیک بدن محسوب می شود.

? بخش قشری غده آدرنال، هورمون های استروئیدی را ترشح می کند که بر ۳ نوع هستند:
۱.گلوکوکورتیکوئیدها (کورتیزول)
۲.مینرالوکورتیکوئیدها (آلدوسترون)
۳.هورمون های جنسی (تستوسترون، استروژن و پروژسترون)
با توجه به اینکه هورمون های جنسی در بخش مربوطه مورد بحث قرار گرفته است؛ در این بخش به دو گروه اول پرداخته می شود.

۱️⃣ گلوکوکورتیکوئیدها
مهم ترین گلوکوکورتیکوئید بدن، کورتیزول است.
هورمون ACTH که از غده هیپوفیز (بخش پیشین) ترشح می شود، با تحریک غده آدرنال باعث تولید کورتیزول می شود. ترشح ACTH نیز تحت کنترل هورمون CRH است که از هیپوتالاموس آزاد می شود.

? هورمون کورتیزول (هیدروکورتیزون)، روی متابولیسم بدن، عملکرد قلبی-عروقی، رشد و سیستم ایمنی انسان نقش تنظیم کننده دارد.

? گلوکوکورتیکوئیدها به طور عمده به خاطر اثرات ضد التهابی و برای تضعیف سیستم ایمنی بدن مورد استفاده قرار می گیرند.

? امروزه گلوکوکورتیکوئیدهای سنتتیک (مانند: بتامتازون)، با هدف ایجاد کمترین اثر مینرالوکورتیکوئیدی طراحی و تولید می شوند.

۲️⃣ مینرالوکورتیکوئیدها
مهم ترین مینرالوکورتیکوئید طبیعی بدن، آلدوسترون است. این هورمون باعث باز جذب یون سدیم در کلیه ها و دفع یون های پتاسیم و هیدروژن از این طریق می شود.

? ترشح بیش از حد آلدوسترون (در سندرم کونز)، باعث احتباس آب و سدیم در بدن، افزایش فشار خون، کاهش پتاسیم و آلکالوز در بیمار می شود.

? ترشح کم تر از حد هورمون آلدوسترون در بدن (بیماری آدیسون)، باعث دفع بیش از حد یون سدیم، کاهش آب بدن و افزایش پتاسیم می شود.

:References?
Goodman & Gilman’s the pharmacological basis of therapeutics. 12th ed, (2011). pp: 1209-1215
Basic & clinical pharmacology. 13th ed, (2015). pp: 680-681
Rang and Dale’s pharmacology. 8th ed, (2015). pp: 408- 415