داروها / داروهای بیماریهای گوارشی / داروهای ضد التهابی روده / داروهای بیولوژیک
داروهای بیولوژیک ?
۴️⃣ یک دسته جدید و گران قیمت از داروهای درمان بیماری التهابی روده، فرآورده های بیولوژیکی هستند که از آنتی بادی های منوکلونال به دست می آیند.
این داروها را می توان به دو زیرگروه تقسیم کرد:
۱.ضد فاکتور نکروز توموری
۲.ضد اینتگرین
? یکی از فاکتورهای التهابی که به ویژه در بیماری کرون نقش ایفا می کند، فاکتور نکروز توموری یا TNF است. از داروهایی که با اتصال به این پروتئین مانع عمل آن می شوند، اینفلکسی مب و آدالیمومب در فهرست دارویی ایران قرار دارند (Certolizumab و Golimumab موجود نیستند).
? این داروها برای درمان موارد حاد و مزمن IBD مورد استفاده قرار می گیرند؛ موارد متوسط تا شدیدی که به گلوکوکورتیکوئیدها و تعدیل کننده های ایمنی پاسخ نمی دهد.
? اینفلکسی مب از ۲۵ درصد آنتی بادی موشی و ۷۵ درصد آنتی بادی انسانی ساخته می شود؛ اما آدالیمومب ۱۰۰ درصد آنتی بادی انسانی است؛ به همین دلیل آدالیمومب کمتر ایجاد حساسیت می کند. البته از نظر اثربخشی، آدالیمومب نسبت به اینفلکسی مب ضعیف تر است.
?اینفلکسی مب به شکل داخل وریدی و آدالیمومب به صورت زیر جلدی مورد تجویز قرار می گیرد.
⚠️ مهم ترین عارضه جانبی این داروها، عفونت است. عفونت های دستگاه تنفس فوقانی (سینوزیت، برونشیت و پنومونی) و سلولیت (عفونت بافت) از عفونت های شایع محسوب می شود.
سپتی سمی، سل، عفونت های قارچی مهاجم، فعال شدن هپاتیت ب، لیستریا و سایر عفونت های فرصت طلب هم ممکن است ظاهر شود (انجام آزمون های تشخیص سل قبل از مصرف این داروها ضرورت دارد).
⚠️ واکنش های حساسیتی به صورت تب، لرز، کهیر، بیماری سرم و شوک آنافیلاکسی بیشتر در اثر مصرف اینفلکسی مب بروز می کند. در صورت بروز این واکنش ها، اثربخشی دارو هم کاهش پیدا می یابد.
استفاده همزمان از گلوکوکورتیکوئیدها و تعدیل کننده های ایمنی می تواند برای مقابله با این واکنش ها سودمند باشد، اما زمینه را برای بروز عفونت مساعد می کند.
⚠️ یکی از نگرانی هایی که در مورد مصرف این داروها وجود دارد، احتمال بروز سرطان پوست و لنفوم است.
⛔️ تجویز اینفلکسی مب برای بیماران مبتلا به نارسائی قلبی ممنوع می باشد.
______
? داروهای ضد اینتگرین (پروتئین های سطح سلول که در اتصال سلول به ماتریکس خارج سلولی نقش دارند) جلوی اتصال گلبول های سفید به عروق خونی در روده را می گیرند و پاسخ های التهابی را کاهش می دهند.
? ناتالیزومب تنها نماینده داروهای این خانواده در فهرست داروهای ایران است که البته امروزه در دنیا کمتر مورد استفاده قرار می گیرد (Vedolizumab و Ustekinumab در این فهرست نیستند).
? این داروها برای بیماران مبتلا به IBD متوسط تا شدیدی تجویز می شوند که به دلیل عدم پاسخدهی یا عدم تحمل عوارض جانبی، مصرف داروهای ضد فاکتور نکروز توموری برای آنها مناسب نیست.
⚠️ سردرد، احساس خستگی، گیجی، درد مفاصل، جوش و خارش پوست از عوارض جانبی ناتالیزومب محسوب می شود.
