داروها / داروهای مغز و اعصاب / داروشناسی درمان روان پریشی
مقدمه ?
? اصلی ترین ويژگى روان پریشی (جنون یا سایکوز)، قطع ارتباط فرد با واقعیت است.
? داروهای درمان روان پریشی یا آنتی سایکوتیک ها، نشانه های سایکوز را در طیفی از بیماری های روانی به شرح زیر بهبود می بخشند.
۱⃣ اسكيزوفرنی یا روانگسیختگی:
این بیماری که از وخیمترین اختلالات روانی به حساب می آيد؛ معمولاً خود را به صورت توهم شنیداری، توهمهای جنون آمیز یا عجیب و غریب و یا تکلم و تفکر آشفته نشان میدهد و با اختلال در عملکرد اجتماعی یا شغلی قابل توجهی همراه است.
۲⃣ اختلال دو قطبی یا شیدایی – افسردگی:
شروع بیماری معمولاً با دورهای از افسردگی میباشد و پس از یک یا چند دوره از افسردگی، دوره شیدایی بارز میشود.
۳⃣ افسردگی سایکوتیک:
افسردگی شدید با علائمی از سایکوز
۴⃣ زوال عقل یا دمانس:
موقعیت ناشناسی و اختلال در حافظه و داوری، به دلیل بيمارى هایی نظير آلزايمر
۵⃣ سایکوز ناشی از مواد محرک مغز:
توهم، هذيان، گیجی و از دست دادن حافظه، به دلیل مصرف موادی چون کوکایین و آمفتامین ها
? همانطور که مكانيسم عمل داروهای آرامبخش-خواب آور در ارتباط با پيام رسان عصبی گابا و داروهای ضد افسردگی در ارتباط با پيام رسان های سروتونین و نوراپی نفرین می باشد؛ مهم ترین پيام رسان عصبی مرتبط با سایکوز، دوپامین است که هم علت اثربخشی داروهای ضد سایکوز و هم دلیل اصلی عوارض جانبى آن محسوب می شود.
⭐️ داروهای ضد سایکوز می توانند باعثِ بهبود خلق، کاهش اضطراب و درمان اختلال خواب شوند؛ اما نکته مهم اینجاست که این داروها نباید به عنوان انتخاب اول برای افراد غیر سایکوتیک تجویز شوند.
بی قراری، اضطراب، گیجی، خشکی دهان و یبوست از عوارض مصرف این داروها، حتی به مقدار کم در افراد سالم است.
? داروهای ضد سایکوز به دو گروه اصلی تقسیم می شوند:
⬅️ داروهای تیپیک (نسل اول):
این داروها خود به ۳ گروه تقسيم می شوند.
⏪ فنوتیازین ها ( مانند : کلرپرومازین )
⏪ تیوگزانتین ها ( مانند : تیوتیکسن )
⏪ بوتیروفنون ها ( مانند : هالوپریدول )
⬅️ داروهای آتیپیک (نسل دوم) :
مانند: کلوزاپین