داروها / داروهای مغز و اعصاب / داروشناسی درمان روان پریشی / مكانيسم عمل و کاربردهای بالینی
مكانيسم عمل و کاربردهای بالینی ?
? داروهای ضد سایکوز فهرست دارویی ايران عبارت است از:
۱⃣ داروهای تیپیک (نسل اول)
? Chlorpromazine
? Thioridazine
? Fluphenazine
? Perphenazine
? Trifluoperazine
? Thiothixene
? Flupentixol
? Haloperidol
? Pimozide
۲⃣ داروهای آتیپیک (نسل دوم)
? Clozapine
? Olanzapine
? Risperidone
? Quetiapine
? Aripiprazole
? از گذشته، درمان اسكيزوفرنی اندیکاسیون نخست تجویز این داروها محسوب می شده است؛ اما در یک دههٔ اخیر درمان بيمارى های خلقی نظير: اختلالات دو قطبی، افسردگی سایکوتیک و افسردگی مقاوم به درمان، به علت اصلی مصرف این داروها تبدیل شده است.
? با وجود اینکه اثربخشی این داروها در رابطه با مهار رسپتور دوپامین در مغز است؛ اما عوارض جانبى آنها بیشتر به مهار رسپتورهای سروتونین، هیستامین، آلفا آدرنرژیک و موسکارینی بستگی دارد.
? اثربخشی داروهای نسل اول و نسل دوم برای درمان علائم مثبت اسكيزوفرنی (علائمی که اکثر افراد به طور عادی تجربه نمی‌کنند مانند: هذیان، اختلال افکاری و ….)، تقريباً یکسان است؛ اما برای درمان علائم منفی (فقدان پاسخ‌های عاطفی طبیعی یا سایر فرایندهای فکری)، داروهای نسل دوم (آتیپیک) مؤثرتر هستند و عوارض جانبى کمتری هم دارند.
? یکی از کاربردهای داروهای آتیپیک، برای درمان فاز مانیا (سرخوشی) در مبتلایان به اختلالات دو قطبی است.
داروهای ریسپریدون، اولانزاپین، کوئتیاپین و آریپی پرازول، بهترین انتخاب ها محسوب می شوند.
? با وجود اینکه داروهای SSRI، انتخاب اول برای درمان استرس پس از سانحه یا PTSD محسوب می شود، اما در موارد مقاوم به این داروها، دوز پائين داروهای آتیپیک نظير: ریسپریدون، اولانزاپین و کوئتیاپین مورد تجویز قرار می گیرد.
? در مواقعی که حتی دوزهای بالای داروهای SSRI برای درمان اختلال وسواس اجباری یا OCD پاسخ نمی دهد؛ معمولاً همراه کردن این داروها با ریسپریدون، منجر به پاسخ مناسب می شود.
? از داروهای ریسپریدون و آریپی پرازول برای کنترل تیک در کودکان و بزرگسالان مبتلا به سندرم توره (با حرکات کلیشه‌ای بدن، صداهایِ ناخواسته، بیش‌فعالی و اختلالات یادگیری) استفاده به عمل می آيد.
با وجود اثربخشی خوب داروهای نسل اول (مانند: هالوپریدول و پیموزید)، امروزه این داروها به دلیل عوارض جانبى زیاد چندان مورد توجه نیستند.
? ریسپریدون یکی از داروهای انتخابی برای درمان اوتیسم یا درخودماندگی (اختلال در برقراری ارتباط با دیگران و دنیای خارج) در کودکان و بزرگسالان محسوب می شود.
? همه داروهای ضد سایکوز به ويژه نسل اول (به استثناء تیوریدازین)، اثربخشی خوبی برای رفع حالت تهوع حتی در دوزهای پائين دارند.
? داروی پرومتازین از خانوادهٔ فنوتیازین ها(نسل اول) است که به دلیل خاصیت مهار رسپتور هیستامین، به منظور درمان آلرژی و همینطور به عنوان خواب آور مورد استفاده قرار می گیرد.
